Những lưu ý khi công chứng nhà đất cần biết để đảm bảo an toàn

1. Ý nghĩa của việc công chứng nhà đất

Công chứng nhà đất không phải là việc làm để cho có, thực tế, điều này có ý nghĩa rất quan trọng khi phát sinh giao dịch mua bán hay chuyển nhượng đất. 

Thực tế thì theo Luật Công chứng năm 2014, các giấy tờ liên quan tới quyền sở hữu nhà ở hay quyền sử dụng đất đai thì đều cần được công chứng hoặc chứng thực. Bởi đây sẽ là cơ sở pháp lý để bên mua có thể có toàn quyền quyết định sử dụng cũng như thực hiện các vấn đề pháp lý với căn nhà hay khu đất đã mua. Bên bán cũng có thể nhận được đầy đủ các quyền lợi đã nêu trong hợp đồng mua bán.

Không những vậy, việc các giấy tờ được công chứng hay chứng thực để đảm bảo tính pháp lý sẽ là cách để bạn chế được các giao dịch ảo hay các trường hợp lừa đảo trong buôn bán bất động sản. Nhất là khi tình trạng này không hiếm gặp và có thể xảy ra với bất cứ ai nếu như không hiểu rõ về vấn đề pháp lý liên quan.

Với ý nghĩa trên thì việc công chứng nhà đất là rất quan trọng. Vậy, trong quá trình công chứng cần lưu ý gì để đảm bảo an toàn?

2. Những lưu ý khi công chứng nhà đất là gì?

Để đảm bảo một cách tối đa về giá trị cũng như sự hiệu quả thì khi công chứng nhà đất, bạn cần nắm rõ một số điều lưu ý như sau:

2.1. Có thể được lựa chọn giữa công chứng và chứng thực

Điều này có nghĩa là bạn có thể công chứng hợp đồng mua bán, chuyển nhượng đất hoặc cũng có thể chứng thực thay vì công chứng. Không có sự bắt buộc nào được đưa ra và người dân có thể lựa chọn hình thức mong muốn.

Nếu như để ý thì bạn sẽ biết được lưu ý này đã được quy định rõ tại Luật đất đai năm 2013, cụ thể là tại điểm a khoản 3 điều 167. Theo đó, để đảm bảo giá trị  pháp lý cho hợp đồng mua, bán nhà đất thì các bên có thể lựa chọn “công chứng hoặc chứng thực”.

Để công chứng hoặc chứng thực thì người dân có thể đến UBND cấp xã hoặc các văn phòng công chứng tại địa bàn có đất để tiến hành xác nhận giá trị pháp lý cho hợp đồng của giao dịch được thực hiện.

Tuy nhiên, trường hợp các địa phương đã tiến hành chuyển giao công việc chứng thực thì các giấy tờ, hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, chứng minh quyền sử dụng đất hay sở hữu nhà ở sẽ được thực hiện tại văn phòng công chứng trên địa bàn. Còn với các địa phương chưa tiến hành chuyển giao thì vẫn sẽ tạo điều kiện để người dân có thể chứng thực các giấy tờ nêu trên tại UBND xã tương ứng.

2.2. Cần công chứng tại nơi nhà, đất tiến hành giao dịch

Lưu ý thứ 2 khi công chứng nhà đất chính là đó là việc thực hiện công chứng phải bắt buộc tại cơ quan có thẩm quyền ở nơi có nhà, đất tiến hành mua bán. Tức là vị trí của nhà đất ở đâu thì cơ quan có thẩm quyền ở nơi đó mới có quyền công chứng, không được công chứng ở địa phương khác.

Cụ thể hơn thì theo điều 42 của Luật Công chứng năm 2014 thì hợp đồng mua bán nhà đất sẽ được công chứng bởi cơ quan có thẩm quyền trực thuộc tỉnh, thành phố của nơi có nhà, đất đó. Như vậy thì nếu nhà đất ở tỉnh A thì bạn sẽ có thể công chứng ở các văn phòng công chứng trực thuộc tỉnh A và không thể đến tỉnh B để làm điều đó.

2.3. Nơi chứng thực các giấy tờ liên quan tới giao dịch

Cơ quan có thẩm quyền chứng thực hợp đồng mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng đất hay sở hữu nhà cửa sẽ là UBND xã, phường, thị trấn nơi có nhà, đất được mua bán. Điều này đã được nêu rõ tại điểm d, đ khoản 2 điều 5 của Nghị định số 23/2015/NĐ-CP với việc nhấn mạnh về thẩm quyền của UBND cấp xã như sau:

- Chứng thực các hợp đồng giao dịch, giấy tờ liên quan tới việc thực hiện quyền sở hữu của người sử dụng đất dựa trên quy định của Luật đất đai;

- Chứng thực hợp đồng, các giấy tờ liên quan tới giao dịch nhà ở được quy định rõ lại Luật Nhà ở;

Như vậy, về tổng quan thì UBND xã, phường, thị trấn tại nơi có nhà đất sẽ có quyền chứng thực hợp đồng mua bán nhà đất cần được công nhận giá trị pháp lý.

2.4. Giá trị pháp lý của văn bản được công chứng và chứng thực

Nếu như được chọn giữa việc công chứng hoặc chứng thực thì giá trị pháp lý của 2 văn bản này có khác nhau hay không? Đây chắc hẳn sẽ là điều mà khá nhiều người quan tâm đến.

2.4.1. Đối với lựa chọn công chứng

Đối với các văn bản, tài liệu được công chứng thì sẽ có giá trị tương tự như chứng cứ. Điều này có nghĩa là các nội dung, tình tiết hay sự kiện được nêu rõ trong văn bản công chứng sẽ không cần phải chứng minh về tính chính xác. Chỉ trừ khi tòa tuyên bố là vô hiệu thì mới không được công nhận về mặt giá trị pháp lý mà thôi.

Theo khoản 3 điều 5 của Luật công chứng năm 2014 đã nêu rõ về vấn đề này. Do đó mà giá trị pháp lý của văn bản được công chứng rất rõ ràng và khá cao.

2.4.2. Đối với lựa chọn chứng thực

Khi lựa chọn chứng thực các văn bản, giấy tờ liên quan thì giá trị pháp lý của chứng thực sẽ được thể hiện thông qua khoản 4 điều số 2 của Nghị định 23/2015/NĐ-CP như sau:

“…..có giá trị chứng cứ chứng minh về thời gian, địa điểm các bên đã ký kết hợp đồng, giao dịch; năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch.”

Như vậy, văn bản chứng thực sẽ chỉ có giá trị chứng minh về thời gian, địa điểm, năng lực hành vi dân sự cũng như sự tự nguyện của các bên trong quá trình thực hiện giao dịch được thể hiện qua hợp đồng mà thôi. Và những tài liệu này sẽ không có giá trị như chứng cứ để sử dụng nếu như có tranh chấp xảy ra. 

Khi so sánh giữa văn bản công chứng và chứng minh thì giá trị pháp lý của văn bản công chứng sẽ cao hơn so với chứng thực.Vì vậy mà việc lựa chọn cách thức công chứng sẽ giúp văn bản có giá trị pháp lý cao hơn và ít sự rủi ro hơn trong việc sử dụng trước pháp luật.

2.5. Các thành viên trong gia đình có phải có mặt khi công chứng hoặc chứng thực?

Khi tiến hành công chứng hoặc chứng thực hợp đồng, giấy tờ về quyền sử dụng đất hay sở hữu nhà ở thì các thành viên trong gia đình có phải có mặt hay không?

Thực tế thì khi đất thuộc quyền sở hữu cá nhân thì việc tiến hành giao dịch sẽ do ý chí tự nguyện của cá nhân đó hoặc có thể ủy quyền cho người khác thực hiện, không nhất thiết phải có mặt đầy đủ của các thành viên trong gia đình. 

Còn trường hợp liên quan tới đất hộ gia đình cũng sẽ như vậy. Các thành viên chỉ cần đồng ý với việc chuyển giao đó bằng văn bản công chứng hay chứng thực. Việc có mặt ở thời điểm công chứng hoặc chứng thực là không cần thiết.

Trên đây là những lưu ý cơ bản khi thực hiện công chứng nhà đất mà các bạn cần biết. Trong thời buổi các vấn đề liên quan tới đất đai, nhà cửa rất dễ xảy ra tranh chấp thì việc đảm bảo đúng các quy tắc của việc công chứng là rất cần thiết. Hy vọng rằng, với thông tin trong bài, bạn đã nắm chắc được lưu ý khi công chứng nhà đất là gì để đảm bảo quyền lợi cho chính mình.